Vajinismus ve Cinsel Terapi

Cinsellik, insan yaşamının biyolojik, psikolojik, duygusal ve toplumsal düzlemlerini bir arada barındıran bir bütündür.  Vajinismus,  penetrasyon  sırasında vajinal kasların istemsiz kasılması, ağrı, acı korkusu ve ilişkiden kaçınma durumudur. Türkiye’de cinsel terapiye başvuran kadınlar arasında  vajinismus oranları oldukça yüksektir.

Vajinismus tedavisi ve cinsel terapi, vajinismus sorunun çözümünde çok etkili bir yöntemdir. Vajinismus cinsel terapi, soruna sadece bireysel değil, çift ilişkisine de odaklanan bütüncül bir yaklaşım olanağı sunar.

Vajinismus, yalnızca fiziksel bir engel değil psikolojik, duygusal, kültürel ve ilişkisel dinamiklerle iç içe geçmiş bir sorundur. Bu nedenle vajinismus tedavi yöntemleri tek yanlı değil çok boyutlu ve bireyselleştirilmiş bir planla ele alınmalıdır.

Vajinismusun Temel Özellikleri

Vajinismus, Vajinaya penis, parmak ya da başka bir obje girişi  denendiğinde vajinanın dış üçte birlik kısmındaki kasların istemsiz olarak kasılması sonucunda penetrasyonun engellenmesi durumudur. Bu kasılmalara genellikle ağrı, yoğun kaygı, kaçınma davranışları ve duygusal çalkantılar eşlik eder.

Vajinismusun en temel belirtileri şunlardır:

• Penetrasyon  girişlerinde başarısızlık ya da şiddetli ağrı.
• Kasılma refleksi(örnek: bacakların kasılması, kasların gerilmesi)
• Cinsel birleşme kaygısı.
• Partnerler arasında iletişim zorlukları.
• Eşlik eden psikolojik semptomlar anksiyete, depresyon, suçluluk, utanç belirti ve durumları sayılabilir

Vajinismus Tedavisi Cinsel Terapi Yöntemleri

Vajinismus (cinsel ilişkiye girememe) duygusal,düşünsel,davaranışsal ve bilinç dışı bileşenleri olan bir sorundur. Vajinismus tedavisi sürecinde bu bileşenlerin hepsini kapsayan cinsel terapi yöntemleri sorunun çözümünde çok güçlü bir olanak sağlar.Vajinismus tedavi yötemleri arasında sorunun doğal ve kalıcı olarak cözümünde en başarılı yöntem cinsel terapi yöntemidir.

Vajinismus tedavisinde başarı oranı yüksektir. Ancak, bu başarı oranı çoğu zaman biyo,  psiko sosyal bir yaklaşım ve danışanlarla cinsel terapist arasındaki işbirliği ile mümkündür.

Aşağıda Vajinismus tedavisinde yaygın olarak kullanılan cinsel terapi yöntem ve teknikleri yer almaktadır.

1- Cinsel Bilgilendirme ve Eğitim

 Vajinismus terapisi kapsamında, cinsel terapinin başlangıcında, kişinin ve partnerinin cinsellik, anatomi, cinsel yanıt döngüleri ve vajinismusun psikolojik mekanizmaları hakkında doğru bilgi edinmesi sağlanmalıdır. Bu aşama yanlış inançların (cinsel mitlerin) saptanması ve düzeltilmesi için önemlidir.

2- Rahatlama Teknikleri ve Nefes Eğitimi

Vajinismusla sıklıkla iç içe geçen anksiyete ve kas gerilimi, kas gevşetme egzersizleri, nefes teknikleri ile azaltılabilir. Bu tekniklerle anksiyete ve istemsiz kasılmaların kontrolü desteklenir.

3- Mastürbasyon / Özkeşif Egzersileri

Kadınlara kendi cinsel bölgelerini tanıma, dokunma ve hassasiyetlerini keşfetme egzersizleri verilir. Bu suretle kadının cinselliğe dair kontrol hissi ve farkındalığı artırılır.

Penetrasyon öncesinde (örneğin parmakla alıştırmalar ve aşamalı olarak kademe kademe girme çalışmaları yapılır.)

4- Dilatör Kullanımı

Küçükten büyüğe doğru vajinal dilatör kullanılarak, kadının kontrolü ve kademeli olarak  penetrasyon denemeleri yapması sağlanır. Ya da küçükten büyüğe doğru kendi parmaklarını girerek vajinal giriş denemeleri yapması sağlanır. Bu süreç dikkatli rehberlikle ve korku/anksiyete yönetimi ve gevşeme tekniklerinin düzgün bir şekilde kullanımı ile ilerletilmelidir.

5- Bilişsel Davranışçı Terapi(BDT)

BDT Yaklaşımları, cinsellikle ilgili olumsuz düşünceler, korkular ve kaçınma davranışları üzerinde çalışır. Bilişsel çarpıtmaların yeniden yapılandırılması, maruz bırakma teknikleri (peneretasyon simülasyonları), dilatör geçişi ve davranışsal cinsel terapi ev ödevleri ile desteklenir.

Çalışmalar, BDT ile tedavi edilen vajinismus olgularında  anksiyete, depresyon ve kontrolcüluk düzeylerinde önemli düşüşler olduğunu göstermektedir.

6- Çift Terapisi / İlişki Odaklı Yaklaşımlar

Vajinismus, çiftin sorunu olarak ele alınmalı ve partner sürece aktif olarak dahil edilmelidir. Partnerin cinsel bilgi düzeyi artırılmalı, iletişim becerileri üzerinde çalışılmalı ve beklentiler açıkça formüle edilmelidir.

Çiftin birlikte uygulayacağı maruz bırakma ödevleri de tedaviye dahil edilmelidir.  Vajinismusun bir çift sorunu olarak ele alınıp eşin tedavi sürecine aktif dahil edilmesinin en önemli faydalarından biri eşte görülen erken boşalma, sertleşme gibi sorunları da eş zamanlı olarak tedavi edilmesidir.

Vajinismus Tedavisinde Cinsel Terapi Süreci ve Aşamalar

1- Ön Değerlendirme

• Cinsel öykü. Cinsel işlev değerlendirmesi ve çiftin ilişkisel değerlendirilmesi.
• Eşlik eden depresyon, anksiyete, obsesif belirtiler gibi durumların saptanması.
• Eşlerin cinsel mit inançları, cinsel öykü, cinsel beklentiler, cinsellik hakkında bilgi düzeyi gibi verilerin toplanması.

2- Eğitim ve Cinsel Danışmanlık

• Cinsellik bilgisi, genitaller, cinsel yanıt döngüleri hakkında bilgilendirme.
• Yanlış cinsel mitlerin sorgulanması, tartışılması ve yeniden yapılandırılması.
• Rahatlama ve nefes ve kas gevşetme egzersizlerinin öğretilmesi.

3- Maruz Bırakma / Aşamalı Geçiş Egzersizleri

• Kendi genital organlarının keşfi, aşamalı parmak denemeleri, aşamalı dilatör kullanımı, partner eşliğinde kontrollü peneretasyon çalışmaları.
• Her aşamada korku, kaygı durumu ve kaçınma davranışları izlenir. Gerektiğinde geriye dönüş yapılabilir.

4- Bilişsel Müdahaleler / Düşünceleri Yeniden Yapılandırma

• Kadının ilişki ile ilgili korku düşünceleri, olumsuz inançları belirlenir.
• Bu bilişsel içerikler üzerinde birlikte çalışılır. Alternatif daha adaptif düşünceler geliştirilir.
• Çift bazında iletişim, beklenti ve arzularla ilgili bilişsel süreçler gözden geçirilir.

5- İlişki Koçluğu / Çift Yaklaşımı

• Partnerin sürece katılımı teşvik edilir. Partner’in tutumları değerlendirilir.
• Çiftin karşılıklı beklentitileri ve cinsellik konularında açık iletişim becerileri ve cinsel uyum oluşturma üzerinde çalışılır.

6- İzleme Çalışmaları

• Tedavi tamamlandıktan sonra belirli aralıklarla kontrol randevuları belirlenir.
• Çiftle birlikte, risk faktörleri (stres, yeni travmalar, ilişki çatışmaları çalışılır.)
• Gerekirse destekleyici görüşmeler düzenlenir.

Tedavi süresi vakadan vakaya değişmekle birlikte ortalama olarak 6-12 seans arasında değişmektedir. Vajinismus terapisi sürecinde  özellikle motivasyon düşüklüğü, çift uyumu, evlilik çatışmaları ve başka psikolojik problemlerin eşlik etmesi gibi faktörler vajinismus cinsel terapi sürecini uzatabilir.

Tedavi Başarısını Olumsuz Etkileyen Faktörler

1- Motivasyon eksikliği

Kadın ya da Partner motivasyonunun düşük olması vajinismus tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir.

2-  Psikopatoloji eşlik etmesi:

Şiddetli anksiyete, depresyon ya da kişilik bozuklukları tedaviyi güçleştirebilir. Bu durumda ek psikoterapi yaklaşımları gerekebilir.

3- Eş desteğinin yetersizliği:

Partnerin sürece katılmaması ya da çekimser davranması, bireysel motivasyonu zehirleyebilir.

4- Gerçek Dışı Beklentiler

Hızlı sonuç beklentisi ya da birkaç seans ile iyileşme umudu kaygıyı arttırır ve tedaviye zarar verir.

5- Kültürel Direnç

Toplumsal tabular, utanç, dışlanma korkusu ya da aile baskıları  tedavi sürecini gizleme eğilimine sokabilir.

Sonuç

Vajinismus, peneratasyonu engelleyen önemli bir cinsel işlev sorunudur. Vajinismus sorunu, bireylerin cinsel yaşamını, evlilik doyumunu ve psikolojik iyi oluşu olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak cinsel terapi yöntemleri ile   vajinismus tedavisi başarı oranı yüksektir.

Vajinismus tedavi yöntemleri arasında Cinsel terapi yöntemleri vajinismus sorununun çözümünde oldukça etkilidir. Bu yüzden vajinismusun çözümümde Vajinismus ve Cinsel Terapi birbiri ile çok yakından ilişkili kavramlar haline gelmiştir.

Çiftin, toplumsal dinamiklerin baskısından kurtularak profesyonel yardım alma arayışına girmesi en önemli başlangıç noktasıdır. Çift odaklı bilişsel davranışçı yönteme dayanan vajinismus terapisi sürecinde Cinsel terapi yaklaşımları tedavi başarısını arttırarak vajinismusun doğal ve kalıcı olarak çözülmesini sağlar.

Güldane Kavgacı
Uzm. Aile ve Evlilik Danışmanı & Cinsel Danışman