Vajinismus, cinsel birleşme sırasında vajina kaslarının istemsiz kasılmasıyla ortaya çıkan, hem psikolojik hem de fiziksel etkenlerle ilişkili bir durumdur. Özellikle vajinismus psikolojik nedenleri, kişinin geçmiş deneyimleri, kaygı düzeyi, cinsel bilgi eksikliği ve toplumsal tabularla doğrudan bağlantılıdır. Bununla birlikte, fiziksel sebepler de bu sorunun gelişmesinde önemli rol oynayabilir. Bu yazıda, vajinismusun psikolojik ve fiziksel nedenlerini detaylı şekilde inceleyerek sorunun kökenine ışık tutacağız.

Vajinismus Nedir?

            Vajinismus, kadının cinsel ilişki sırasında vajinal kaslarının istemsiz şekilde kasılması sonucu, peneterasyonun ya hiç gerçekleşmemesi ya da ağrılı şekilde gerçekleşmesi durumudur. Kadının iradesi dışında gelişen bu kasılmalar, hem fiziksel hem de psikolojik nedenlerden kaynaklanabilir.

           Vajinismus, çiftlerin cinsel yaşamını olumsuz etkileyen, ancak doğru tedaviyle tamamen çözülebilen bir durumdur.      

Vajinismus Nedenleri Nelerdir?

            Vajinismusun nedenleri kişiden kişiye değişmekle birlikte vajinismus nedenlerini 4 grupta inceleyebiliriz.
1-Psikolojik nedenler
2- Öğrenilmiş davranışlar
3- Eş ilişkisi ve çift dinamikleri
4- Fizyolojik nedenler

1- Vajinismus Psikolojik Nedenleri

             Vajinismus genellikle psikolojik nedenlerden kaynaklanır. Vajinismusun en yaygın psikolojik nedeni cinsellik, özellikle de ilk cinsel deneyime ilişkin korku ve kaygılardır. Bu korkulardan  başlıcaları: çocuklukta bilinç altına atılan korkular, cinsellik konusunda aşırı katı bir toplum düzeninde yetiştirilme tarzı,  ayıp günah ve suçluluk duyguları, cinsellik konusunda yerleşmiş yanlış bilgiler, ön yargılar ve bekarete verilen aşırı, abartılı önemdir.

Cinsel bilgi eksikliği yanlış cinsel inançlar: ülkemizde vajinismusun batı ülkelerinden daha fazla görülmesinin en önemli nedeninin cinsel bilgi eksikliği, cinsel tabular, mitler ve yanlış cinsel inançlardır.

            Vajinismusu olan kadınlar cinsellik, genital organları ve işlevleri konusunda hiçbir bilgilerinin olmadığını ifade eder. Çoğu genital organlarına bakıp dokunamaz. Bunun altında genital organların pis, iğrenç ve çirkin olduğuna dair cinsel içselleştirmeler yatar.

            Cinsel eğitim eksikliği ve cinselliğin halen bir tabu olması nedeniyle cinsellik konusunda doğru bilgiye sahip olmayan vajinismus kızları ergenliğinden itibaren cinsellik hakkında hemcinslerinden duydukları her şeye hiç sorgulamadan inanırlar.

Cinsel yetiştirme tarzı: içinde yetiştiğimiz kültürün cinselliğe nasıl baktığı, nasıl anlam buldurduğu, çocuğun psikoseksüel gelişimini etkiler. Sadece cinselliğin tabu olarak kabul edilmesi bile çocuk tarafından cinselliğin kötü, utanç verici olarak algılanıp bu şekilde içselleştirilmesine sebep olabilir.

            Cinselliğin baskılandığı, yasaklandığı ve cinsel eğitimin verilmediği kültürlerde yanlış  abartılı cinsel beklentiler, ayıp günah ve suçluluk duyguları gelişir. Bu duygular cinsel fobiler ve cinsellikle ilgili saplantıları ortaya çıkararak cinsel yaşamı olumsuz etkileyebilir.

Vajinismusun psikolojik nedenleri arasında kadınların cinsellikten hazalma ve cinselliğe aktif katılımlarının ayıp, günah ve yasak olarak benimsendiği kültürel ortamlarda yetiştirilmeleri önemli yer tutar.

Kontrol kaybı korkusu: Bazı kadınlar cinsel ilişki sırasında bedenlerinin kontrolünü kaybedecekleri korkusuyla bedenlerini istemsizce kasarlar.

Aile içi baskıcı tutumlar: Otoriter anne baba figürleri ile büyüyen, duygularını bastıran bireylerde cinselliğe dair açık iletişim kurulamamış olabilir. Bu da korku ve utanma duygularını pekiştirebilir.

Vajinismusun psikolojik nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Olumsuz cinsel ve ahlaki şartlanma.
• Cinselliği aşağılayan değersizleştiren yetiştirme tarzı.
• Ayıp günah ve suçluluk duyguları.
• Cinsel fobiler cinsel obsesyonlar.
• Cinsel gelişimi tamamlayamama.
• Cinsel utangaçlık.
• Cinselliğin ayıp günah ve kirli olarak öğretilmesi.
• Cinsel özgüvensizlik.
• Baskıcı otoriter şiddet eğilimi olan baba, zayıf bağımlı anne.
• İlk cinsel deneyinin çok ağrılı ve kanamalı olacagı düşüncesi.
• Bilinmeyenden korkma.
• Vücut bütünlüğünün zarar göreceği endişesi.
• Kızlık zarının yırtılacağı ve kanayacağı korkusu.
• Vajinanın çok küçük, penisin çok büyük ve girişin imkansız olduğu düşüncesi.
• Klitlenip kalma korkusu.
• Vajinada yapısal bir bozukluk olduğu düşüncesi.

2- Öğrenilmiş Davranışlar

            Çocukluk döneminde geçirilen cinsel taciz, istismar, fiziksel şiddet ve psikolojik travmalar gibi pek çok olumsuz deneyim vajinismusa neden olabilir. İlk cinsel deneyimlerde ağrı acı olması kadında ağrı beklentisine neden olabilir. Genellikle bu ağrının nedeni fiziksel değildir. Kadının yeterince uyarılıp ıslanmadan acele ve hızlı başlangıçlardan kaynaklanır.

            Kadın vücudu ilişki sırasında ağrı olacak beklentisi geliştirerek acıdan kaçınmak için bir savunma refleksi olarak kasılır.

            Zamanla bu hal vajinal ilişkiden  fobik bir şekilde kaçınma davranışına dönüşür. Bu durum giderek cinsellikten kaçınma ve ilişki denemeleri sırasında fobik korku yaşama şeklinde süre giden bir hal alabilir.

3- Eş İlişkisi ve Çift Dinamikleri

            Vajinismus sadece bireysel değil çiftin ilişkisel yapısıyla da yakından ilgili olabilir.

Çiftlerin ilişkisinin iyi oluş haliyle cinsel yaşantıları birbirleri ile yakından ilgilidir. Çatışmalı bir ilişkide erotik duyguların yaşanması zorlaşır. Çift arasındaki güven yakınlık bağlanma ve eş reddi gibi ilişkisel faktörler vajinismus oluşumuna neden olabilir.

            Vajinismusa neden olabilen ilişkisel nedenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Evlilikte duygusal uzaklık ya da güven probleminin olması.
• Eşin sabırsız, baskıcı ya da anlayışsız olması.
• Ciddi evlilik/ilişki ve çatışmaları.
• Eş reddi.
• Yakınlık ve bağlanma sorunları.
• Kırıcı, incitici düzeyde olan bozuk iletişim.
• Duygusal bağ eksikliği.
• Eşin cinsel tecrübesizliği veya performans kaygısı.

Bu faktörler vajinismusun gelişimini etkileyebilir ya da tedavi sürecini zorlaştırabilir.

4- Vajinismusun Fizyolojik Nedenleri

            Vajinismus genellikle psikolojik nedenlerden kaynaklansa da bazı olgularda çok az da olsa fizyolojik nedenler iş başında olabilir ya da psikolojik nedenlere eşlik edebilir.

Vajinismusa neden olan fizyolojik faktörler

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar.
• Süre giden ağrılı cinsel ilişki(disparoni).
• Jinekolojik ameliyatlar.
• Kızlık zarı ile ilgili yapısal problemler.
• Vajinal enfeksiyonlar veya vajinal mantar.
• Endometriozis, vestibulit gibi cinsel  birleşme sırasında ağrı yapan fiziksel hastalıklar.

Vajinismus Sebepleri Nasıl Anlaşılır?

            Bir kadın vajinismus yaşadığını fark ettiğinde hem jinekolojik muayene hem de psikolojik değerlendirme yapılmalıdır. Bu şekilde sorunun kaynağı net bir şekilde belirlenebilir ve kişiye özel bir tedavi planı oluşturulabilir.

Vajinismusun Çözümü Mümkün müdür?

            Evet  vajinismus tamamen tedavi edilebilir cinsel problemlerden biridir. Vajinismus sorununuz varsa üzülmeyin. Vajinismus destekleyici ve eğitici yanı ağır basan Bilişsel davranışçı cinsel terapi yöntemleri ile mükemmel bir şekilde çözülebilen cinsel işlev problemlerinden biridir.

            Vajinimus %100”e yakın başarı oranıyla tedavi edilebilen bir durumdur. Tedavide kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alır:

• Cinsel terapi
• Bilişsel davranışçı terapi(BDT)
• Pelvik taban kas egzersizleri(Kegel)
• Aşamalı desensitizazyon
• Çift terapisi

             Bütün çabalarınıza ve denemelerinize rağmen hala ilişki gerçekleşmiyorsa ya da çok zor ve ağrılı bir şekilde oluyorsa yapacağınız şey hiç çekinmeden utanmadan bir çift olarak deneyimli bir cinsel terapistten destek almaktır.

              Vajinismus nedenleri ne olursa olsun Bir çift olarak cinsel terapiye katılımınız birbirinizi desteklemeniz vajinismus tedavisi için atacağınız en önemli ilk adımdır. Problemi kabullenmek, kendi kendine düzelme beklentisinden kaçınmak ve çözüm için bu ilk adımı atmak   vajinismus sorunun  çözümünün yarısıdır. Gerisini sizin için en faydalı olacak olan cinsel terapi tekniklerini devreye sokarak cinsel terapistiniz halledecektir.

Sonuç:

Vajinismus, yalnızca cinsellikle değil bireyin geçmiş deneyimleri, ilişkileri ve duygusal dünyasıyla da yakından ilişkilidir. Vajinismus psikolojik nedenleri  doğru analiz edildiğinde etkili bir tedavi süreciyle kısa sürede sağlıklı bir cinsel yaşama kavuşmak mümkündür. Sorunu kabullenmek ve profesyonel destek almak, sağlıklı bir cinsel yaşama giden en önemli adımdır.

Güldane Kavgacı
Uzm. Aile ve Evlik Danışmanı & Cinsel Danışman