Giriş

        Kadın cinselliği, hem biyolojik, hem psikolojik hem de ilişkisel kültürel yönleriyle oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Kadınlarda sık görülen cinsel cinsel işlev bozukluklarından biri orgazm bozukluğudur.

         Kadınlarda orgazm bozukluğu nedenleri, biyolojik, psikolojik, ilişkisel ve kültürel faktörlerden kaynaklanabileceği gibi bu faktörlerin bir araya gelerek ve birbirleri ile bir etkileşime girerek oluşturduğu sonuçlardan da kaynaklanabilir.

         Yapılan araştırmalara göre kadınların yaklaşık %30-40”ı hayatlarının bir döneminde orgazm olamama veya orgazma ulaşmada güçlük yaşar. Bu durum yalnızca cinsel yaşamı değil kişinin özgüvenini, iyi oluş halini ve partnerle olan eş ilişkisini de doğrudan etkiler.

          Bu makalede kadınlarda orgazm bozukluğu nedenleri biyolojik, psikolojik ve ilişkisel dinamikler acısından ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Kadınlarda Orgazm Bozukluğu Nedir?

           Orgazm bozukluğu (anorgazmi), kadının uygun yer, uygun partner, uygun zaman koşullarında yeterli cinsel uyarıyı almış olmasına rağmen orgazmın sürekli gecikmesi ya da yokluğu olarak tanımlanabilir.

Çoğu kadın cinsel istek, cinsel heyecan duyup cinsel ilişkiden zevk almasına rağmen orgazm olmada zorluk yaşayabilmektedir. Bazı kadınlar klitoris’in doğrudan uyarımı ile orgazm olabilmesine rağmen ilişki sırasında orgazm olamamaktadır.

Kadınlarda orgazm bozukluğu, cinsel ilişki sırasında orgazma ulaşamama, orgazmın uzun süre gecikmesi; giderek cinsel istekte azalma ve cinsel ilişkiden kaçınma ile birlikte seyreder.

  Uzmanlara göre bu sorun en az 6 ay borunca devam ederse; kadının yaşamında ciddi strese veya ilişki problemlerine yol açarsa bir cinsel işlev bozukluğu olarak değerlendirilir.

Kadınlarda Orgazm Bozukluğu Türleri

Birincil (primer) orgazm bozukluğu: Kadın yaşamı boyunca hiçbir şekilde orgazm yaşamamıştır.

İkincil(seconder) orgazm bozukluğu: Kadın daha önce orgazm yaşamasına rağmen sonradan ortaya çıkmıştır.

Durumsal orgazm bozukluğu:  Kadın mastürbasyon ya da başka bir partnerle orgazm olabilirken partneri ile orgazm olamamaktadır.

Total orgazm bozukluğu: Baştan beri kadın hiç bir zaman ve hiçbir cinsel partnerle orgazm yaşamamıştır.

Cinsel terapist orgazm bozukluğunu değerlendirirken orgazm için yeterli süre ve yoğunlukta uyarının verilip verilmediği, orgazmı etkileyecek bir ilaç kullanıp kullanmadığı, orgazm bozukluğuna yol açabilecek bedensel ya da psikiyatrik durum olup olmadığı ve alkol ve madde kullanımı ve eşle etkileşim sorunları titizlikle değerlendirilmelidir.

Orgazm bozukluğu nedenleri genellikle psikolojik nedenler, biyolojik tıbbi nedenler, ilişkisel nedenler olmak üzere üç başlık altında toplanabilir. En sık rastlanılan nedenler psikolojik nedenlerdir. Bazı durumlarda birden fazla neden bir araya gelip birbirleriyle etkileşime girerek  anorgazmi sorununu ortaya çıkarabilmektedir.

Kadınlarda Orgazm Bozukluğu Nedenleri

1- Psikolojik Nedenler

Yetersiz Uyarı ve Cinsel Teknikler

  Cinsel uyarı eksikliği orgazmın  olamama sorununun altında yatan başlıca nedenlerden biridir. Çiftler çoğu zaman uyarı eksikliğinin farkında değildir. Genellikle çiftler cinsel dürtüleri doğrultusunda içgüdüsel olarak birbirlerine cinsel doyum vermesi gerektiğini düşünürler. Oysa sağlıklı bir cinsel yaşam için çiftin önce birbirlerine yeterli cinsel uyarıyı vererek, birbirlerini uyarıp aktif hale getirebilmesi gerekir.

  Cinsel uyarı fiziksel temas, hayal gücü ve duygulanımı içerir. Cinsel uyarı oluşturmada temasın duyarlılığı, türü ve süresi önemlidir. Uyarı süresi kişiden kişiye değişir. Bir kişi için yeterli süre başka bir kişi için çok az olabilir.

  Eşlerin yeterli cinsel uyarı, duyarlı temas ve doğru cinsel teknikleri kullanmaları aralarındaki ilişkide aşk ve sevgi kadar önemlidir. Bunlar cinsel terapi sürecinde cinsel terapist rehberliğinde ilerleyerek; yeni cinsel teknikler deneyerek öğrenebilecekleri becerilerdir. Bunlardan en önemlileri birbirlerine doğru ve yeterli cinsel uyarıyı verme, doyumlara odaklanmayı öğrenme ve kadında orgazmı kolaylaştıran aşk kaslarını kadının nasıl kullanacağını öğrenmesidir.

Anksiyete ve Performans Kaygısı

            Anksiyete cinsel uyarılmayı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Endişe ve kaygı cinselliğin zehiridir. Performans kaygısı cinsel uyarılmayı zorlaştırır. Cinsel birleşmenin ağrıya neden olacağını düşünen bir kadından uyarılmasını beklemek beyhudedir. Kaygılı bir yapılanmaya sebep olan özgüveni düşük birinin buna odaklanması zorlaşır.

             Orgazm sorunu yaşayan kişide zamanla bunu başaramama korkusu başlar. Cinsel etkinlikleri sırasında daha ziyade yine başaramayacağına odaklanabilir.

             Cinsellik hakkında olumsuz otomatik düşünceler cinsel gelişim dönemlerinde yaşanan psikolojik cinsel ve fiziksel travmalar anksiyeteye neden olarak kişinin cinsel yaşamını etkileyebilir.

             Geçmişte yaşadığı travmatik deneyimler nedeniyle cinselliğe olumsuz bakan kadın ya da kendi vücudunu beğenmeyen kadının yaşadığı duygu ve düşünceler cinsel endişeye yol açan durumlardan bazılarıdır.

             Cinsel performans kaygısı yaşayan kişi vücudunun cinsel tepkileri normal şekilde yerine getireceğine güvenemez. Yeteri kadar performans gösterememekten korkar. Giderek bu durum başaramama ve yetersizlik korkusuna yol açar. Kadın, anorgazmi nedeni ile eşini tatmin edememe endişesi yaşar.

             Bazı hallerde cinsel performans kaygısı, kişinin psikoseksüel gelişim evrelerinden birine saplanıp kalmasıyla da ilgili olabilir. Başarma kaygısı en çok sertleşme sorununda ve kadınlarda orgazm sorununda görülür.

Utanma ve Suçluluk

            Genellikle utanma duygusu cinselliği engelleyicidir. Eğer kadın vücudundan ya da cinsellikten utanıyorsa cinselliğin onun için heyecanlandırıcı bir tarafı yoktur. Utanma, kişinin partneriyle cinsel iletişim kurma, cinselliği keşfetme ve cinsellikten zevk alma olanağını elinden alır.

            Utanma ve suçluluk duygusu kişiyi cinsel etkinlikleri sırasında olumsuz duygu durumuna sokabilir. Bu da yetersizlik korkusuna yol açacak kaygıyı tetikleyebilir.

            Beden algısındaki bozukluk, kilo alma, yaşlanma ve partnerin beğenmeyen eleştirel yaklaşımları kadında utanmaya yol açabilir. Bu gibi durumlar cinsel duygularını bastırmasına yol açabilir.

            Suçluluk duygusu kadının uyarılma ve orgazm olmasını etkileyen en önemli  psikolojik nedenlerden biridir. Suçluluk duygusunda kişide; yanlış yaptığına, sınırları aştığına ve ahlaki değerlere uymadığına dair derin bir inanç sistemi vardır. Bu nedenle kendini cinsel hazdan uzaklaştırır. Suçluluk duygusu bilinçdışı işler. Kişi bunu bilmez. Yalnızca cinsellikten haz alamadığını bilir.

Ayrıca geçmiş travmalar, olumsuz cinsel deneyimler ve depresyon ve anksiyete bozuklukları kadınlarda orgazm bozukluğuna yol açabilir.

Cinsel Mitler ve İnançlar

            Çocukluğunda cinselliğin pis, kötü, günah, kayıp ve kirli bir şey olduğu değer yargılarıyla yetişen kadınlar, cinselliği ve cinsel rollerini olumsuz bir şekilde içselleştirmişlerdir. Cinselliğe olumsuz bir şekilde bakan kadının daha fazla cinsel problemler yaşaması muhtemeldir.

            “2011 yılında Türkiye’de yapılan bir araştırmada “cinsellik sizin için ne önem ifade ediyor” diye sorulduğunda erkeklerin %54’ü “insan soyunun devamı için gerekir” cevabını vermiştir. Araştırmaya katılanların %44’ü ayıp, %33’ü günah, %30 yasak, ve %12 tiksindirici olarak nitelendirmiş. Cinselliğe bu kadar olumsuz bakan bir toplumda cinsel sorunların bu kadar yüksek oranlarda olmasına şaşmamak gerekir.” (Poroy, 2013, S.131)

            Bazı kadınlar kendilerine verilen öğretilere göre eşi cinsel yönden tatmin etmeyi kendi cinsel doyunumundan daha önemli görür. Bir erkeğin cinsel davranışları sergilemesi daha kolay kabul edilirken kadınlardaki ayıplanmaktadır.

            “Vajinal orgazmın sağlıklı”, “klitoris orgazmının sağlıksız olduğu”, “gerçek erkeklerin cinsellikte edilgen olmayacağı” ve “cinsel fantezi kurmanın yanlış olduğu” gibi yanlış cinsel bilgiler ve inançlar kadın orgazmı üzerinde baskı yapabilmektedir.

Eşte Görülen Erken Boşalma ve Sertleşme Sorunları

            Erken boşalma, erkeğin isteğinin ve kontrolünün dışında kendi istemeden sürekli ya da yineleyici bir şekilde boşalmasıdır.

             Kadın yeterince uyarılmadan, erkeğin girişten sonra saniyeler içinde boşalması kadında orgazm olamama sorununa neden olabilir

             Erken boşalma sorunu yaşayan çiftlerde kadının cinsel sorunu olmasa bile kadın vajinal orgazma ulaşamaz. Erkekte başarısızlık kaygısı başlar. Böylece çift kısır bir döngünün içine girer.

             Orgazm sorunu olan kadının eşinde erken boşalma sorunu varsa kadının orgazm bozukluğu tedavisi sürecinde eş zamanlı olarak cinsel çift terapisi seanslarıyla mutlaka tedavi edilmelidir.

             Erken boşalma dur başla, sıkma ve doyumlara odaklanma  gibi cinsel terapi teknikleri ile başarı ile tedavi edilebilen erkek cinsel işlev sorunudur.

             Kadınlarda görülen orgazm bozukluğunun (anorgazmi) nedenlerinden biri de eşte görülen sertleşme problemleridir. Sertleşme sorunu erkeğin uygun yer uygun partner ve uygun zaman koşullarında istediği sürede  istediği çeşitte cinsel uyarıyı almış olmasına rağmen sertleşememesi ya da sertliğini sürdürememesidir.

            Orgazm bozukluğu değerlendirilirken çiftin ilişkisi bir bütün olarak ele alınmalıdır. Eğer eşte bir  sertleşme problemi varsa orgazm bozukluğu tedavisine paralel olarak sertleşme sorunu çözümü de cinsel terapiye dahil edilmelidir.

2- İlişkili / Evlilik Dinamiklerinden Kaynaklanan Nedenler

            Eşlerin hem günlük yaşamlarında hem de cinsel yaşamlarında sözlü ve beden dili ile olumlu cinsel iletişim kurmaları çok önemlidir.

             Eşler birbirlerinden nasıl bir uyarı istediklerini rahatça söyleyebilmelidir. Dokunma cinsel iletişimin en önemli bileşenidir. Bu yüzden kucaklaşmak, dokunma, sarılma öpüşme ve okşama olmadan cinselliğin olacağı düşünülemez.

             Eşler arası cinsel iletişimsizlik orgazm  olamama sorunun da önemli bir bileşendir. Bu nedenle cinsel terapist cinsel terapi sürecinde eşleri cinsel iletişim kurma konusunda cesaretlendirmelidir.

            Partner ilişkisinde güven ve duygusal yakınlık eksikliği, süre giden ilişki çatışmaları, öfke ve gücenmişlikler ve çift arasındaki cinsel uyumsuzluk ve cinsel bilgi eksiklikleri de kadınlarda orgazm bozukluğuna önemli psikolojik nedenler olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu gibi nedenlerin iş başında olduğu vakalarda ilişki/evlilik terapisi yöntemi daha uygun bir yaklaşımdır.

           Özetle iletişim eksikliği, kadının ve eşinin cinsel bilgi eksikliği, çözümlenmemiş evlilik çatışmaları ve cinsel uyumsuzluk orgazm üzerinde rol oynayan ilişkisel faktörlerdir.

3-Organik Nedenler

• Hormonal değişiklikler.
• Doğum sonrası fiziksel değişiklikler.
• Vajinal enfeksiyonlar, endometrioziz vb. kadın hastalıkları.
• Kronik hastalıklar( şeker, tansiyon, kalp hastalıkları,kardiyolojik nörölojik hastalıklar)
• Alkol ve madde kullanımı.
• Depresyon ve anksiyete bozuklukları.
• İlaç kullanımı (antidepresanlar, tansiyon ilaçları ) 

“Bazı hastalıklar kadınlarda orgazm bozukluğuna neden olabilir. Kardiyolojik ve nörolojik  hastalıklar, pelvik cerrahi geçirme, menopoza bağlı hormonal değişiklikler bunlardan bazılarıdır.” (Duman, 2018, S.38)

Kadınlarda Orgazm Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?

         Orgazm bozukluğu tedavisinde altta yatan her hangi bir tıbbi durum varsa ilgili uzmanlar tarafından öncelikle bu durum tedavi edilmelidir. Sorun psikolojik, sosyal ve ilişkisel nedenlerden kaynaklanıyorsa danışanın durumuna göre cinsel terapi yada çift terapisi uygulanır

           Kadınlarda orgazm bozukluğunun tedavisinde genellikle bütüncül bir yaklaşım benimsenir. Cinsel terapi, duruma göre bireysel cinsel terapi veya cinsel çift terapisi olarak yürütülür. Orgazm bozukluğu terapisinde eş desteği çok önemlidir. Partnerin anlayışlı, sabırlı ve destekleyici olması tedavi başarısını arttırır.

            Kadınlarda  orgazm bozukluğu (anorgazmi) tedavisi sürecinde bilişsel davranışçı terapi, duyumlara odaklanma, vücut farkındalığı geliştirme, pelvik taban kas ve nefes egzersizleri, mastürbasyon yoluyla keşif kadınlarda orgazm olmayı kolaylaştıran ve en sık kullanılan cinsel terapi teknikleridir. Gerekirse tıbbi destek ve ilaç tedavilerinden de faydalanılır.

            Kadınlarda orgazm bozukluğu nedenleri, ülkemizde daha çok yetersiz cinsel uyarı, cinsel bilgi eksikliği, cinsel uyumsuzluk, utanma ve suçluluk gibi psikolojik nedenlerden kaynaklandığı için cinsel terapist tarafından uygulanan cinsel terapi teknikleri ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.

Sonuç

           Kadıınlarda orgazım bozukluğu; psikolojik, biyolojik, ilişkisel, ve kültürel nedenlerden kaynaklanabilir. Sorunun kaynağını doğru belirlemek tedavi için ilk adımdır. Bu sorun tedavi edilmediğinde, yalnızca cinsel yaşamı değil, özgüveni ve ilişkiyi de olumsuz etkiler. Ancak doğru yaklaşımla orgazm bozukluğu (anorgazmi) tedavi edilebilen bir durumdur

             Kadınların kendi bedenlerini tanımaları, eşle açık iletişim kurmaları ve uzman desteği almaları bu sorunun üstesinden gelmelerinde büyük önem taşır.

Kaynaklar
1- Leiblum, S.R.(2013) Cinsel terapi ilkeleri ve uygulamaları (Çev. Hekimoğlu, A.) Ankara CK
2- Poroy, A.(2013) Orgazm sorunları ve tedavi yöntemleri İstanbul Dharma
3- Duman, N.B.(2018) Cinsel Sağlık Nobel

Güldane Kavgac
Uzm. Aile ve Evlilik Danışmanı & Cinsel Danışman

Terapi alan danışanların tavsiyeleri, paylaşımları